Article written by Erekle Iantbelidze, in Georgian and English.
The Forgotten Phenomenon of Twin Cities. City-to-city relations on the edge of Eastern Europe
February 2021 marked the centenary of the occupation of Georgia by the Soviet Union. Numerous public events honoured the victims of political repression and aggression by the Communist regime. Telavi, the capital city of the Kakheti region, has been at the forefront of these commemorations.[1] Despite a small population—approximately 20,000 inhabitants—the town has a unique culture.
Historians and ethnologists have emphasised that Telavi, a city on the Eastern outskirts of the European continent, has an iconic geographical disposition. One can consider it among Rome, Edinburgh, Brussels, Prague, Bamberg and Lisbon as one the oldest European cities which claim to have been built on seven hills. Telavi has a history of difficulty and prosperity, decline and renewal. Being the cornerstone of the Georgian Kingdom, it witnessed numerous socio-economic, cultural, and geopolitical shifts from East to the West and from South to the North. As Richard Vilbraham described briefly, “Telavi represents the last fortress of last brave and unlucky King Erekle.”[2] In the XX century, the harsh Soviet rule transformed one of the “holy hills”—currently known as “Gigo’s Hill”/ “გიგოს გორა”—into a slaughterhouse for the so-called “enemies of the people.”[3] The locals still recall the 1924 “Bloody Wedding,” when the servants of the Soviet Politburo killed 15 young men and began mass executions of the local noblemen and authorities.[4]
To discuss the complex history of Telavi, we need to introduce the figure of King Erekle II, also known as “Patara Kakhi.” Historians claim that, from the late XVIII century, two main aims characterised his reign: on the one hand, the improvement of the political, cultural and economic relations of his kingdom; on the other hand, a will to escape from the direct influence of the regional superpowers, namely Russia, Iran, and the Ottoman Empire. Therefore, King Erekle II established direct connections with the Austrian Emperor, the King of France, and the Venetian Senate. By the end of the 1770s, he invited Jacob Reinegs of Prussia to Georgia to help make vital reforms on steel manufacturing, military and medical specialty. He oversaw the establishment of the Trinity school and theatre, which shared traditions both of the Greek-Roman and Christian culture.[5] Unfortunately, regional instability did not allow either King Erekle II or his kingdom to strengthen diplomatic and public relations with Western-European societies. Nevertheless, as a result of shared histories and traditions, modern Telavi has become the foreground of city-to-city (twin city) partnerships with other European countries.
Thirteen out of sixteen of Telavi’s twin cities are located either in Central or Eastern Europe. Among them, the most successful cultural, social and economic connection is the one with Biberach an der Riß in Germany, which has been in place for the last 35 years. Over time, Telavi has also established close ties with Sztum, Rzeszów and Zielona Góra (Poland), Kherson (Ukraine), Daugavpils and Talsi (Latvia), Anykščiai (Lithuania), Hlybokaye (Belarus) and Viljandi (Estonia). Despite the development of relations with Kėdainiai (Lithuania), Bešeňová (Slovakia), Kletsk (Belarus), and Balta (Ukraine), such connections remain relatively new. Although certain parts of society consider city-to-city relations as outdated in a globalised world, they have never been more relevant than today. In the words of Patrick Geddes, “Think globally, act locally.”[6]
To emphasise how relevant is this topic, let us dive into the regional partnership and local success stories between Telavi and Biberach an der Riß. For the last couple of decades, the development of various projects has enhanced city-to-city cooperation. Now, the twin cities share traditions in hosting annual Georgian-German weeks in their respective communities. Since 1999, public school N9 in Telavi has benefited from student exchange and internship programmes with teachers from Germany, while Georgian students have improved their German language skills in Biberach. Moreover, the “Regio-diplomatic” support of Biberach and the financial aid from the German Corporation for International Cooperation (GIZ) guaranteed the implementation of countless projects in Telavi. However, the most remarkable projects relate to childcare and social programs for persons with disabilities. The people of Telavi feel a great local pride: thus, the restoration project for a Telavi musical school N1 (2008), financed by regional sources from Biberach, exemplifies the rich nature of the ties between cities. Furthermore, Biberach was the first city to support Telavi in restoring a 900-year-old plane, a tree representing both a relic and a source of dignity for the local community.
As Telavi demonstrates, it is desirable to strengthen local partnerships at the international level. Europeans like to cherish their motto, “Unity in Diversity”: therefore, carrying, enhancing and uplifting the role of local communities should be crucial. By looking at the clear examples of the Telavi-Biberach collaboration, we might reconsider the phenomenon of city-to-city relations as a local action to pursue a global virtue.
Telavi, a city on the edge of the European continent, can play a role in further discussing regionalism. Its music, art, gastronomy, and wine festivals might fuel the desire for every international or local visitor to appreciate the opportunities the city could offer in developing relations with other local communities. After all, as times will pass, one might say, “Ç’est la vie à Telavi!”
[1] “Georgia Marks 100 Years Since Soviet Army Took Over Tbilisi,” Civil.ge, 25 February 2021, https://civil.ge/archives/401133. (Consulted on 6 April 2021)
[2] Nana Toradze, Mariam Okhanashvili, Tsaro Amiranashvili, Liana Tandilashvili, Vakhtang Gagnidze and Ekaterine Turashvili, Old Telavi, (Publisher Meridiani, 2019), 4.
[3] Golfo Alexopoulos, “Stalin and the Politics of Kinship: Practices of Collective Punishment, 1920s-1940s,” Comparative Studies in Society and History 50, no. 1 (2008): 91-117, http://www.jstor.org/stable/27563656. (Consulted on 6 April 2021)
[4] Tea Tophuria, “Gigo’s Gora – shooting graves in Telavi,” radiotavisupleba.ge, 2019, [გიგოს გორა – დახვრეტილების სამარხებითელავში], https://www.radiotavisupleba.ge/a/30146388.html. (Consulted on 6 April 2021)
[5] Geronti Kikodze, Erekle II – historical monograph (Publishing ALIONI, 2020), 130-144.
[6] Caedmon Staddon, and David Turnock, “Think Global Act Local? Negotiating Sustainable Development under Postcommunist Transformation,” GeoJournal 55, no. 2/4 (2001): 477-84.
ტყუპი ქალაქების დავიწყებული ფენომენი. დაძმობილებუ-ლი ქალაქების ურთიერთობები აღმოსავლეთ ევროპის კიდეზე
Disclaimer: For a correct version in Georgian, please consult the PDF document at the end of this article.
2021 წლის თებერვალში გავიდა ასი წელი საქართველოს საბჭოთა ოკუპაციიდან. არაერთ საჯარო ღონისძიებაზე პატივი მიაგეს კომუნისტური აგრესიისა და რეპრესიების მსხვერპლთა ხსოვნას. თელავი, როგორც კახეთის რეგიონის დედაქალაქი, რა თქმა უნდა, იკავებდა ავანგარდს აღნიშნული ღონისძიებების განხორციელებაში. მიუხედავად ქალაქის რაოდენობრივად მცირე მოსახლეობისა – დაახლოებით 20 000 მაცხოვრებელი – ქალაქ თელავს აქვს უნიკალური კულტურა.
ისტორიკოსები და ეთნოლოგები მიიჩნევენ, რომ თელავს, როგორც ევროპის კონტინენტის უკიდურესი აღმოსავლეთით მდებარე ქალაქს, აქვს სიმბოლური გეოგრაფიული განფენილობა. საზოგადოების ნაწილმა შესაძლოა იგი მიიჩნიოს რომის, ედინბურგის, ბრიუსელის, ბამბერგისა დალისაბონის გვერდით, როგორც ერთ-ერთი ევროპული ქალაქი, გაშენებული შვიდ ბორცვზე. ქალაქ თელავის ისტორია დამახასიათებელია მისი სირთულეებითა და სიმდიდრით, დაცემითა და აღორძინებით. თელავის სინამდვილეში ხშირად იყო სოციალურ-ეკონომიკური, კულტურული და გეოპოლიტიკური გარდასახვები აღმოსავლეთიდან დასავლეთისაკენ და სამხრეთიდან ჩრდილოეთისაკენ, რადგან ქალაქი შუასაუკუნეების მიწურულს წარმოადგენდა ქართული სახელმწიფოებრიობის ქვაკუთხედს.როგორც რიჩარდ ვილბრაჰამმა მოკლედ დაახასიათა, „თელავი წარმოადგენს საქართველოს უკანასკნელი მეფის, მამაც, მაგრამ ბედკრულერეკლეს უკანასკნელ სიმაგრეს.“ მე-20 საუკუნეში მკაცრმა საბჭოთა წეს-წყობილებამ გარდაქმნა ერთ-ერთი „წმინდაბორცვი“ – ამჟამად ცნობილი როგორც „გიგოს გორა“ – კომუნისტური რეჟიმის სასაკლაოდ, სადაც ფიზიკურად ანადგურებდნენ ე.წ. „ხალხის მტრებს“. ადგილობრივებს ჯერ კიდევ ახსოვთ 1924 წლის „სისხლიანი ქორწილის“ ისტორია, როდესაც საბჭოთა პოლიტბიუროს ჯალათებმა დახვრიტეს 15 ახალგაზრდა და ამით დაიწყეს მასობრივი ლიკვიდაცია ადგილობრივი არისტოკრატიისა და დიდებულებისა.
იმისათვის რომ გავაანალიზოთ თელავის ისტორიული მხარე, გვერდს ვერ ავუვლით მცირედით მაინც არ აღინიშნოს ერეკლე მეორის, ასევე ცნობილი როგორც „პატარა კახი“-ის, ღვაწლის შესახებ. ისტორიკოსებიმიიჩნევენ, რომ მე-18 საუკუნის ბოლოს ორი მთავარი მიზანი განაპირობებდა ქართლ -კახეთის სამეფოს საგარეო პოლიტიკურ კურსს: ერთის მხრივ, პოლიტიკური, კულტურული და ეკონომიკური ურთიერთობების განვითარება სამეფოში; ხოლო მეორეს მხრივ, მეფის სურვილი, რომ თავი დაეღწია რეგიონალური ზესახელმწიფოებისაგან, კერძოდ, რუსეთის, ირანისა და სპარსეთისაგან. მაშასადამე, მეფე ერეკლემ პირადად სცადა კავშირის დამყარება ავსტრიის იმპერატორთან, საფრანგეთის მეფესა და ვენეციის სენატთან. 1770-იანი წლების ბოლოს, მან მოიწვია იაკობ რეინეგსი პრუსიიდან, რომელიც მეფეს დაეხმარა გაეტარებინა მნიშვნელოვანი რეფორმები ლითონის წარმოებაში, სამხედრო იარაღისა და სამედიცინო სფეროს განვითარებაში. ასევე მეფისინიციატივით გაიხსნა სასულიერო სემინარია და თეატრი ქალაქ თელავში, რომლებიც საკუთარ თავში აერთიანებდა ბერძნულ-რომაულ და ქრისტიანულ კულტურებს. სამწუხაროდ, რეგიონალურმა დესტაბილიზაციამ მეფე ერეკლეს არ მისცა საშუალება, ისევე როგორც მის სამეფოს, გაემყარებინა დიპლომატიური ურთიერთობები დასავლეთ-ევროპულ საზოგადოებებთან. მიუხედავად ამისა, ნიშნად თანაზიარი ისტორიისა და ტრადიციებისა, თანამედროვე თელავი გადაიქცა წამყვან რეგიონალურ ცენტრად ევროპის სახელმწიფოებთან დაძმობილებული ქალაქების სიუხვით.
თექვსმეტიდან ცამეტი, ტყუპი ქალაქი, მდებარეობს ცენტრალურ დააღმოსავლეთ ევროპის კონტინენტზე. მათ შორის ყველაზე წარმატებული კულტურული, სოციალური და ეკონომიკური კავშირები არსებობს ბიბერახთან გერმანიაში, რომელიც პარტნიორობის აგერ უკვე 35 წელს ითვლის.დროთა განმავლობაში თელავმა დაამყარა ახლო კავშირები შტუმთან, ჟეშუვსა და ზიელონა გორასთან (პოლონეთი), ხერსონთან (უკრაინა), დაუგავპილსსა და ტალსთან (ლატვია),ანიკშჩიაისთან (ლიეტუა), გლუბოკოესთან (ბელორუსი) და ვილიანდთან (ესტონეთი). გარდა აღნიშნული კავშირებისა, ქალაქ კედანიანთან (ლიეტუა), ბეშენოვასთან (სლოვაკეთი), კლეცკისთან(ბელორუსი) და ბალტასთან ურთიერთობები სულ მცირე ხანია, რაც იღებს სათავებს. თუმცა გლობალიზაციის პირობებში საზოგადოების ნაწილი საერთაშორისო ქალაქთაშორის ურთიერთობებს მოძველებულად მიიჩნევს, უნდა აღინიშნოს რომ, ამ ტიპის კავშირები არასდროს ყოფილა ისეთი რელევანტური როგორიც დღეს არის. პატრიკ გედესის სიტყვებს რომ დავემოწმოთ, „იფიქრე გლობალურად, იმოქმედე ლოკალურად.“
იმისათვის რომ კიდევ ერთხელ ხაზიგავუსვათ საკითხის რელევანტურობას სასურველი იქნება მეტად გავაანალიზოთ ლოკალური წარმატების ისტორია თელავისა და ბიბერახის ურთიერთობების გათვალისწინებით. გასული რამდენიმე ათწლეულის განმავლობაში, სხვადასხვა ტიპის პროექტებმა გააღრმავა საქალაქთაშორისო პარტნიორობა. ამჟამად, ქალაქებს აქვთ ყოველწლიური ტრადიცია უმასპინძლონ და განახორციელონ ქართულ-გერმანული კვირეული ადგილობრივ დონეზე. 1999 წლიდან, ქალაქ თელავის N9 საჯარო სკოლა სარგებლობს სტუდენტთა გაცვლითი და მასწავლებელთა გადამზადების პროგრამით, რათა მოსახლეობამ აიმაღლოს გერმანული ენის ცოდნა და მიიღოს პრაქტიკული პროფესიული გამოცდილება. დამატებით, ბიბერახის „რეგიონალურ-დიპლომატიური“ კოოპერაციითა და GIZ-ის ფინანსური დახმარებით ხორციელდება არაერთი პროექტი თელავში. აღსანიშნავია მხარდაჭერამზრუნველობამოკლებულ ბავშვთა და შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანთა დასახმარებლად. ადგილობრივი მოსახლეობა ამაყია იმით, რომ განხორციელდა თელავის პირველი სამუსიკო სკოლის შენობის რეაბილიტაცია (2008), რომელიც დაფინანსებულია ბიბერახის რეგიონალური მხარდაჭერით და წარმოადგენს ნათელ მაგალითს ურთიერთობათა სიმდიდრისა. უფრო მეტიც, ბიბერახი იყო პირველი ქალაქი, რომელიც ფინანსურად დაეხმარა 900 წლოვანი ჭადრის მერქნის აღდგენითი სამუშაოების განხორციელებაში ქალაქ თელავს (ჭადრის რეაბილიტაციის მხარდაჭერის პროექტი მიმდინარეობს ამჟამადაც), რომელიც ადგილობრივი მოსახლეობისთვის წარმოადგენს პირად ღირსებასა და რელიქვიას.
რადგან ქალაქ თელავი მოექცა ამ საკითხის ეპიცენტრში, აუცილებელია, ხაზი გაესვას ადგილობრივი კოოპერაციის გაღრმავების საკითხს საერთაშორისო მასშტაბით. ევროპაში უყვართ შემდეგი დევიზისგაჟღერება – „ერთიანობა მრავალფეროვნებაში“, შესაბამისად ზრუნვა, გაღრმავება და წინ წამოწევა ადგილობრივი საკითხების საერთაშორისო მასშტაბით აუცილებელია მრავალფეროვნების ერთიანობაში ძიებისათვის. თელავსა და ბიბერახს შორის არსებული კოლაბორაციის მაგალითით, აუცილებელია დაძმობილებული ქალაქების (ტყუპი ქალაქების) ფენომენი მივიჩნიოთ, როგორც ადგილობრივი ქმედება გლობალური ეფექტურობისათვის.
თელავმა, როგორც ევროპის კონტინენტის კიდეზე მდებარე ქალაქმა, შესაძლოა გარკვეული როლი შეასრულოს რეგიონალური საკითხების წინ წამოწევასა და ანალიზში, თუმცა, ქალაქის მუსიკა, ხელოვნება, კულტურა, ღვინისა და გასტრონომიის ფესტივალები არაერთ ადგილობრივ თუ საერთაშორისო სტუმარს გაუჩენს იმის სურვილს, რომ დააფასოს თუ რამდენად დიდიშესაძლებლობები გააჩნია ქალაქს დაამყაროს ურთიერთობები ამა თუ იმ ქვეყნის ადგილობრივ საზოგადოებებთან. და ბოლოს, დროის სვლასთან ერთად, ალბათ ერთი მაინც იტყვის, “Ç’est la vie à Telavi!”.
LA REGIONISTO 